Informacje podstawowe
Poszerzone naczynia krwionośne, czy inaczej teleangiektazje lub pękające naczynka, to problem bardzo często spotykany wśród pacjentów odwiedzających gabinety chirurgii naczyniowej lub medycyny estetycznej. Są to widoczne przez skórę trwale rozszerzone włośniczki, układające się w sieci, stąd nazywane popularnie pajączkami. Na twarzy mają kolor czerwony ze względu na przewagę w ich strukturze tętniczek, a na nogach przybierają odcień niebieskawy lub sinofioletowy z powodu dominacji naczyń żylnych. Spotykamy też większe, płytko położone żyły, które mogą być wyczuwalne dotykiem. Określamy je mianem wenektazji. Na ogół poszerzone naczynia zlokalizowane są na policzkach, nosie, szyi, dekolcie, udach.
Przyczyn występowania rozszerzonych naczyń krwionośnych jest kilka. Należą do nich: zespół przewlekłej niewydolności żylnej, predyspozycje genetyczne, nadciśnienie tętnicze, ciąża, zaburzenia hormonalne, zbyt intensywny wysiłek fizyczny, przebywanie w bardzo wysokich lub niskich temperaturach, długotrwałe stosowanie kortykosteroidów, nieprawidłowa pielęgnacja skóry (np. przy użyciu peelingów gruboziarnistych), długotrwałe przebywanie w pozycji stojącej. Również zbyt wysoka masa ciała zwiększa prawdopodobieństwo pojawienia się teleangiektazji. Problem rozszerzonych naczyń krwionośnych znacznie częściej dotyczy płci pięknej w wyniku działania żeńskich hormonów płciowych – estrogenów. Rozluźniają one mięśnie gładkie ścian naczyń krwionośnych, co prowadzi do powiększenia ich średnicy. Przybywa ich również z wiekiem wskutek starzenia i osłabiania się tkanek. Nie dziwi więc, że aż 80% kobiet w wieku 60 lat cierpi na problemy naczyniowe.
Likwidacja rozszerzonych naczynek
Jeśli podczas samokontroli obserwujemy stopniowe poszerzanie średnicy zaobserwowanych naczyń lub też powiększanie powierzchni, na której się znajdują należy rozważyć ich likwidację. W przeciwnym razie istnieje ryzyko stałego nasilania się zmian oraz wystąpienia nieprzyjemnych objawów chorobowych. Mimo że np. teleangiektazjom kończyn dolnych mogą towarzyszyć takie dolegliwości jak obrzęki, uczucie pieczenia, rozpierania czy ciężkości nóg czynnikiem wpływającym na decyzję o ich usunięciu są zazwyczaj względy estetyczne. Obecnie najskuteczniejszym znanym sposobem, niosącym jednocześnie najmniejsze ryzyko powikłań i niekorzystnych następstw są przezskórne zabiegi nieinwazyjne, wykorzystujące energię fali świetlnej. Są to stosunkowo proste i szybkie metody, polegające na odpowiednim naświetlaniu, powodującym zamknięcie i resorpcję nieprawidłowego naczynka. W zależności od średnicy pajączków oraz ich lokalizacji zabieg przeprowadzany jest głowicą Dye-VL lub laserem neodymowo-yagowym (Nd:YAG). Najlepiej wykonywać je w okresie od jesieni do wiosny, choć lato, pod warunkiem wdrożenia odpowiedniej ochrony przeciwsłonecznej, nie stanowi przeciwwskazania do takiej procedury.
Naczynia o średnicy nie większej niż 1 mm, zazwyczaj zlokalizowane na twarzy, zwłaszcza na policzkach, brodzie, nosie, usuwane są urządzeniem Dye-VL. Naczynia o średnicy 1-4 mm zamykane są laserem Nd:YAG Long Pulse, emitującym światło o długości fali 1064 nm. Są to przeważnie wenektazje i pajączki żylne średnicy 3-4 mm, zlokalizowane na udach i podudziach, jak również mocno poszerzone naczynia na twarzy o średnicy 1–2 mm oraz naczyniaki rubinowe.
Jak działa laser Nd:YAG
Energia wiązki światła, czyli fali elektromagnetycznej selektywnie pochłaniana przez hemoglobinę w rozszerzonym naczyniu wywołuje efekt termiczny, skutkujący jego koagulacją. Dochodzi do zapadnięcia światła naczynia i jego obumarcia. Na przestrzeni kilku tygodni (4–6) od zabiegu dochodzi do wchłonięcia resztek naczynka przez komórki układu limfatycznego. Skuteczność zabiegu jest zależna od koloru, rozmiaru i głębokości na jakiej znajduje się poddane naświetlaniu naczynie. Już w przypadku jednorazowej procedury większość niewielkich zmian ulega likwidacji, natomiast obecność zmian bardziej zaawansowanych i rozległych wymaga powtórzenia procedury po kilku tygodniach.
Laser Nd:YAG Long Pulse wyposażony jest w końcówki zabiegowe o średnicach plamek 2 oraz 6 mm. Końcówka 2 mm dedykowana jest do zamykania naczyń o średnicy 1–2 mm, zwłaszcza na twarzy, ale również drobnych naczyń na nogach. Końcówka 6 mm służy do zamykania naczyń do 4 mm średnicy, zlokalizowanych głównie na kończynach dolnych oraz drobnych naczyniaków w różnych miejscach ciała. Dzięki zastosowaniu w laserze neodymowo-yagowym plamki prowadzącej specjalista wykonujący zabieg jest w stanie precyzyjnie trafić w rozszerzone naczynie bez obaw, że otaczająca skóra zostanie uszkodzona.
Podczas zamykania naczyń może być odczuwalny niewielki dyskomfort w postaci pieczenia. Jest ono minimalizowane dzięki specjalnemu systemowi chłodzenia kontaktowego w końcówce głowicy roboczej. Po zabiegu skóra może być chłodzona jeszcze przez kilka minut zimnymi kompresami żelowymi. Mimo to obszar poddany zabiegowi będzie nieco zaczerwieniony i delikatnie obrzęknięty. Pacjent może odczuwać niewielkie pieczenie podobne do oparzenia słonecznego. W miejscu zamkniętych naczyń mogą również pojawić się drobne strupki, a nawet pęcherzyki, które całkowicie ustąpią w ciągu 1–2 tygodni. W przypadku zamykania większych naczyń może dojść do zdeponowania w skórze barwnika krwi pod postacią linijnych brązowawych przebarwień. Zwykle ustępują one w przeciągu kilku miesięcy.
Przed poddaniem się zabiegom należy zawsze poinformować osobę wykonującą o sytuacjach stanowiących przeciwwskazania względne, bezwzględne oraz stanach wymagających szczególnej ostrożności, w szczególności takich, jak:
- choroby nowotworowe
- aktywne infekcje ogólnoustrojowe
- stany zapalne skóry w miejscu poddawanym zabiegowi
- ciężkie i niewyrównane schorzenia ogólnoustrojowe: niewydolność nerek, niestabilna choroba niedokrwienna serca, cukrzyca
- zaburzenia krzepnięcia krwi, przyjmowanie leków zmniejszających krzepliwość krwi
- padaczka
- świeża opalenizna (należy zaprzestać opalania na 4 tygodnie przed zabiegiem)
- przyjmowanie leków: światłouczulających (niektóre przeciwpadaczkowe, antyarytmiczne, cytostatyki, przeciwmalaryczne), antybiotyków (doksycyklina, tetracyklina), leków przeciwdepresyjnych, immunosupresyjnych, retinoidów doustnych (Roaccutane, Izotek, Acnacen, Acnenormin, Curacne, Isoderm) w okresie 6 miesięcy przed zabiegiem, retinoidów stosowanych zewnętrznie (3 miesiące przed zabiegiem)
- skłonność do przerastania blizn lub tworzenia bliznowców.
Zalecenia pozabiegowe
W dniu zabiegu, w razie utrzymującego się uczucia pieczenia, rozpalenia skóry zalecamy łagodzenie kompresami chłodzącymi. W kolejnych dniach naszym pacjentom polecamy pielęgnowanie skóry kremami regenerującymi Cicalfate z serii Avène, nakładając cienką warstwę preparatu kilka razy dziennie. Należy pamiętać o unikaniu wzmożonego wysiłku fizycznego, korzystania z sauny, gorących kąpieli, chodzenia w butach na wysokim obcasie oraz o konieczności ochrony przez słońcem i stosowaniu wysokich filtrów UV (SPF 30, SPF 50+) przez okres około 3-4 tygodni po zabiegu. Odradzamy przemywanie skóry jakimikolwiek płynami dezynfekcyjnymi.
Profilaktyka
Dla osób z tendencją do tzw. pękania naczyń szczególnie ważna jest odpowiednia pielęgnacja skóry. Powinna ona polegać na stosowaniu kremów uszczelniających i wzmacniających naczynia krwionośne, łagodzących podrażnienia oraz chroniących przed działaniem czynników zewnętrznych, jak promieniowanie UV. Zalecane są produkty dedykowane specjalnie dla skóry naczyniowej, które najczęściej znajdziemy w aptekach i wyspecjalizowanych gabinetach. Są one zazwyczaj wzbogacone witaminami – C (zapewnia elastyczność ścian naczyń), B2 (współuczestniczy w prawidłowym funkcjonowaniu śródbłonka i naskórka), PP (inaczej B3 – uczestniczy w wytwarzaniu czerwonych krwinek, poprawia ukrwienie skóry). Polecamy także zażywanie preparatów z astaksantyną, mającą bardzo silny wpływ na metabolizm skóry.
Trzymaj rękę na pulsie – sprawdź stan swoich naczyń krwionośnych
Istotne jest także, aby skórę naczyniową chronić przed zbytnim zimnem lub przegrzaniem, unikając gorących kąpieli czy korzystania z sauny, ale także długotrwałego przebywania na mrozie i nadmiernej ekspozycji słonecznej. Gdy organizm jest mocno rozgrzany broni się rozszerzeniem naczyń krwionośnych celem oddania nadmiaru ciepła. Jeśli takie sytuacje występują często, może dojść do trwałego ich poszerzenia.
Warto wiedzieć, że teleangiektazji nie wolno ignorować, gdyż mogą być jednym z początkowych objawów niewydolności żylnej. Przed decyzją o ich likwidacji warto zatem poddać się badaniu lekarskiemu lub USG by wykluczyć poważniejsze dolegliwości.