Brodawki są rozrostem skóry lub błony śluzowej, spowodowanym infekcją wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV, human papilloma virus).
Do zakażenia doprowadza kontakt bezpośredni z osobą zakażoną lub pośredni, poprzez wspólnie używane przedmioty, a sprzyjają mu drobne urazy, rozmiękczenie skóry i spadek odporności organizmu. W organizmie człowieka HPV może bytować nawet ponad 4 lata. Poza organizmem, w odpowiedniej temperaturze i wilgotności, może przetrwać wiele miesięcy.
Do częstych zakażeń dochodzi w miejscach publicznych, takich jak siłownie, sauny, baseny, a także podczas naruszających naskórek zabiegów kosmetycznych, wykonywanych niewysterylizowanym sprzętem wielorazowego użytku.
Nie każdy kontakt z wirusem kończy się brodawkami, gdyż uruchamiają się mechanizmy obronne ustroju. Dzieci z powodu słabiej rozwiniętego układu odpornościowego chorują częściej niż dorośli.
Odrębnym problemem są samozakażenia, zwane rozsiewem brodawek wskutek golenia zakażonej okolicy, rozdrapywania i ścinania zmian, ścierania pumeksem, obgryzania skórek, niefachowych prób usuwania brodawek aptecznymi środkami. Wirusy obecne są aż w warstwie podstawnej skóry, co jest powodem nieskuteczności wielu domowych metod leczenia, których zauważalnym wynikiem jest powstanie kolejnych brodawek.
W związku z dużą ilością typów HPV oraz różnorodnością miejsc ulegających zakażeniu, obraz choroby nie jest jednorodny. Najczęściej spotykamy:
- brodawki zwykłe – nazywane również kurzajkami, kurzawkami
- brodawki podeszwowe – mylone często są z nagniotkami (odciskami).
- brodawki płaskie
- brodawki płciowe – najczęstsza choroba weneryczna na świecie (opryszczka narządów płciowych). Udowodniono też związek zakażenia HPV z rakiem prącia, sromu, macicy i odbytnicy. Zmiany chorobowe często przybierają postać kłykcin kończystych.
Nazwa „kłykciny kończyste” pochodzi od wyglądu tej formy brodawek. Lokalizacja zmian wynika z zakażenia przez kontakt płciowy z zainfekowanym partnerem. U kobiet, kłykciny występują w okolicy krocza, na wargach sromowych, w pochwie, na szyjce macicy, w odbytnicy. U mężczyzn na wewnętrznej stronie napletka, przy wędzidełku, na żołędzi, w ujściu lub wewnątrz cewki moczowej, na trzonie prącia, w odbytnicy, okolicy krocza i na wzgórku łonowym. Brodawki mogą pojawić się również na wargach ust, języku, błonie śluzowej gardła, krtani. Kłykciny powodują świąd i pieczenie, zatykają cewkę moczową, są także stanem przedrakowym. Leczenie jest konieczne, ale bardzo trudne – HPV jest agresywny, brak jest zwalczających go leków. Spośród znanych metod najlepsze efekty przynosi usuwanie brodawek laserem CO2. Nieleczone doprowadzają do powstania kłykcin olbrzymich, które wymagają już wycięcia chirurgicznego.
Nie ma metod terapii przyczynowej brodawek. Jedynym sposobem pozostaje ich usunięcie i to jak najwcześniej. Dzięki temu zwiększamy szanse na wyleczenie, ograniczamy możliwość dalszego zakażania siebie i innych. Warto też przypomnieć o profilaktycznych szczepieniach przeciwko HPV, które są zalecane młodzieży w wieku 12-14 lat.